«Cun programs da promoziun preparain nus las persunas d'instrucziun ed ils uffants per il mund tecnologic da damaun»

Co è reussì il post spezialisà MINT?

"Dapi l'onn 2010 s'engascha la SAP dal Grischun per la promoziun da MINT. L'onn 2021 è lura vegnì installà il post spezialisà MINT. I vegnan scoladas e perfecziunadas persunas d'instrucziun futuras e cun experientscha en ils champs tematics matematica, informatica, scienzas natiralas e tecnica. Cun il nov plan d'instrucziun21 han quests roms survegnì ina francada en moda lianta en l'instrucziun. Nossa finamira è da preparar uffants e giuvenils per il mund autamain tecnologisà da damaun."

Co vöglian ils uffants e las persunas d'instrucziun as preparar concretamain pel muond da duman?

"Nus realisain programs da promoziun da MINT che han lieu tranter auter durant il temp senza instrucziun. Latiers tutga per exempel l'emna da MINT gratuita grischuna che nus organisain ensemen cun nossas otg firmas partenarias grischunas. Nus preparain forzas d'instrucziun futuras per questas emnas e sviluppain communablamain incumbensas che s'orienteschan als problems dal mund da viver dals uffants, e quai en connex cun la singula interpresa. Uschia procurain nus per in effect da win-win: Per l'ina entusiasmain nus scolaras e scolars per cuntegns da MINT e per l'autra acquistan las persunas d'instrucziun futuras e cun experientscha savida dal rom, da la didactica dal rom e da la pedagogia. Cunquai che las emprendistas ed ils emprendists da las interpresas participadas lavuran cun las studentas ed ils students da la SAP dal Grischun ed ils uffants, profitan quellas e quels da nov da la midada da rolla."

Co ston ins s'imaginar ina tala emna da MINT?

"Questas emnas porschan fitg bleras experientschas da hands-on ed èn fitg caracteristicas tant per persunas d'instrucziun vegnintas sco era per uffants da scola – l'ambient en ina firma sa distanziescha dal manaschi da scola. Tar la firma Trumpf Svizra SA sa tracti per exempel da construir in camiun, da l'idea fin tar il product. Da las 9.00 a las 16.00 essan nus mintgamai en il manaschi vi da la lavur. Nus magliain, martinain, perfurain, programmain e faschain bleras novas experientschas. A la fin da l'emna vegnan preschentads ils products als geniturs. Era interuman capita en uschè in'emna fitg bler, cunquai ch'ils uffants arrivan cun sco ch'i va per part en in'interpresa. Igl è ina lavur fitg cuntentaivla. Venderdi saira sun mincha persuna total k.o. da las bleras impressiuns, ma eir dal tuttafatg cuntents. Tuots van a chasa en rinforzats."

Quant grond stimais Vus il potenzial per talas emnas da pratica?

"Fitg grond. Ils projects ordaifer la scola èn occupads mintgamai en var 5 minutas. L'interess è pia avant maun, ed insacura surpassa il program da MINT nossas capacitads resp. nossas resursas persunalas. Sulet quest onn èn stadas involvidas 37 studentas e students. Actualmain persequitain nus il nov project "Rait scola 4.0". Uschia pudain nus integrar las scolas 1:1 en l'emna da MINT dal Grischun ed auters programs da promoziun da MINT e schlargiar il project sin l'entir chantun. La finamira è quella da scolar vinavant ina persuna d'instrucziun en quest sectur per lieu da scola, uschia che las scolas pon realisar independentamain in'emna da MINT grischuna (u auters programs da promoziun) cun in manaschi al lieu.

Quant tecnic-affin ein las scolastas ed ils scolasts grischuns?

"Sco en tut ils roms èsi impurtant ch'ina persuna d'instrucziun saja averta e sa fatschentia d'ina tematica. In tal program da promoziun da MINT bajegia giu barrieras ed inditgescha incumbensas concretas. Las persunas d'instrucziun futuras portan per il solit vaira blera savida, cunquai che bleras dad ellas han gia fatg ina scolaziun e cumpetenzas da MINT dovri gea en mintga professiun. Nossa incumbensa è da rinforzar las persunas d'instrucziun e da las sustegnair il meglier pussaivel. Quai ans reussescha cun dar incumbensas concretas ed orientadas als problems or dal mund da la vita dals uffants."

Quant ferm vegnan resguardads ils trends en Vossa purschida?

"Cler ch'il team da MINT da la SAP dal Grischun persequitescha ils svilups tecnologics e sa dumonda las infurmaziuns correspundentas. Sch'in cuntegn da MINT daventa actual e sch'i dat ina referenza dal PI21, ponderain nus quant enavant che nus pudain instruir quest cuntegn a moda integrada e sviluppain tut tenor situaziun in scenari d'instrucziun correspundent.  Actual è en noss lavuratori da MINT il squitsch 3D fitg actual. Nus scolain las persunas d'instrucziun futuras e cun experientscha en quest sectur e nus emprestain vinavant ils squitschaders 3D a las scolas."

Co èn sa midads ils roms da MINT durant ils onns?

"L'onn 2008 avain nus cumenzà cun la concurrenza mundiala da robotica "First Lego League", in tema ch'è anc adina actual e che nus avain pudì realisar quest onn per la 15avla giada. Quai ch'è sa midà è, co che las persunas d'instrucziun intermedieschan ils temas, co che nus concepin ils conturns d'emprender e co che nus procedin didacticamain. L'intermediaziun dals cuntegns da MINT en moda confurma al stgalim è in da noss cuntegns centrals dal post spezialisà MINT."

Davart il post spezialisà MINT

Tras la promoziun da MINT s'engascha la SAP dal Grischun la finamira che persunas d'instrucziun futuras sco era cun experientscha, emprendian ad enconuscher las novas tecnologias, possian applitgar ellas ed applitgar ellas en l'instrucziun. Las persunas d'instrucziun vegnan entusiasmadas per ils cuntegns da MINT e sajan ablas da promover questas cumpetenzas a moda efficazia tar lur scolaras e scolars.

Il center da MINT da la SAP dal Grischun sin in'egliada:

• Fabrica MINT: da l'idea al product
• MINTfocus: serias da referats davart temas MINT
• MINTmobil: Mobil en las regiuns en ed enturn il Grischun per la furmaziun supplementara da persunas d'instrucziun e per la scolaziun da scolaras e scolars
• Emna da MINT dal Grischun (MINT-CAMPs GR): Uschia funcziuna ina firma. Scolaras e scolars emprendan fitg bain durant in'emna ils aspects dal mund da lavur
• i-CAMPs GR Kids e magisters: incumbensas orientadas als problems en connex cun la robotica e l'algoritmus en in'emna concentrada
• First Lego League: Sa mesirar cun ils i-Girls, cun ils Fluffys u cun ils "Sapphire". Preparaziun e participaziun a la concurrenza mundiala da roboters
• Roberta Regio Center: Per mattas – anc cler! Ambients d'emprender cun roboters confurms a

las schlattainas

Davart la persuna Lilian Ladner:

"La transfurmaziun digitala pertutga tut ils secturs da la vita da nossa societad. L'incumbensa da la furmaziun è da preparar ils uffants ed ils giuvenils per la societad da damaun. Perquai m'engasch jau dapi dudesch onns per la promoziun da MINT en il chantun Grischun. A mai èsi in giavisch che persunas d'instrucziun vegnintas e cun experientscha enconuschan, pon applitgar las novas tecnologias e duvrar quellas en l'instrucziun. Cun lur lavur preziusa stgaffeschan las persunas d'instrucziun la basa, per che la generaziun da damaun emprendia las tecnicas culturalas e possia duvrar quellas cun responsabladad. Jau m'engasch per che nus mettian en il center l'incumbensa che s'orientescha als problems or dal mund da viver dals uffants e dals giuvenils e colliain las tecnicas cun la cooperaziun, cun la communicaziun, cun la creativitad e cun il pensar critic."