"Il champ da tensiun tranter il guaud da lunga durada e las tecnologias da curta durada è fitg grond"

"L'agricultura e l'economia forestala dal Grischun èn gia viagiadas a moda digitala en tscherts secturs, gist en cumparegliaziun cun auters chantuns. Per blers champs d'acziun existan uschia basas digitalas da cartas e datas. Ma era la lavur per exempel directamain en il guaud s'ha sviluppada fermamain tras la mecanisaziun e la digitalisaziun. Prendain mo la racolta da laina. Pli baud gievan lavurants forestals en il guaud e pinavan il bostger. Oz po quai surpigliar ina maschina. Ella pachetescha il bostger, armescha quel, la manchenta ed al assortescha suenter sortiments da laina. Questas datas vegnan arcunadas cun agid da la localisaziun dal lieu e transmessas ad in'interpresa da transport. L'interpresa da transport po retrair la laina tagliada directamain al lieu correspundent, senza in'ulteriura lavur administrativa. Ultra da quai pon ins quintar directamain a moda digitala ed era registrar la laina tagliada. Il process da vendita da laina daventa qua tras pli effizient e pli economic. In introducind ulteriurs process da tala maniera (p. ex. cun datas dal lieu e d'ulteriuras mesiraziuns Jau ves sur l'entira branscha forestala in grond potenzial per la digitalisaziun."

"Nus discurrin qua da temas fitg cumplexs ch'èn difficils per bleras persunas en la pratica mo difficils da registrar. Perquai dovri tenor mai en quests champs persunas cun enconuschientschas correspundentas, per che ils giavischs digitals possian vegnir identifitgads e promovids enavant. E quai n'è tut tenor la gruppa en mira gnanc uschè simpel en ils differents secturs ecologics. Prendain l'exempel dals apiculturs: Il grond da la gruppa en mira ha passa 60 onns e probablamain main affin vers temas digitals. Jau pens che gist en tals secturs pudess ins vegnir ora uschia cun pauca fadia."

"Ils uffizis èn averts per soluziuns (novas) digitalas e sa mussan interessads. Ma per exempel en il guaud discurrin nus da ciclus da vita fitg differents cun periodas d'effect da plirs decennis e tuttina dependain anc dal lieu respectiv. Gist en il Grischun sco chantun alpin po quel esser fitg different. Las tecnologias digitalas èn fitg sveltas, e savens suenter paucs onns gia antiquadas ed antiquadas. Persunas dal fatg che lavuran en ecosistems da lunga durada cun valurs che sa basan sin experientscha, èn pervia da questa discrepanza savens era scepticas visavi novas soluziuns digitalas. Da promover activamain las innovaziuns digitalas entras ils uffizis n'è betg conuschent a mai."

"Da princip betg, dentant sa midan las pretaisas al sistem permanentamain. Ultra da la funcziun da protecziun per exempel impurtanta dal guaud, èn actualmain il lain d'energia e da construcziun temas centrals. Vitiers vegnan las cundiziuns climaticas che sa midan e ch'influenzeschan il guaud. Gist en questa situaziun pon sustegnair meds d'agid digitals (p.ex. maletgs da dronas e da satellits, indrizs da mesirar, smartphones, etc.) da documentar e chapir meglier questas influenzas."

"Jau m'interessesch fitg per ils giavischs digitals. Jau na sun betg gist il spezialist da hardware, ma per il diever da novs apparats tecnics e da novs programs hai jau gia adina pudì m'entusiasmar. Cun mia lavur per l'Uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun hai jau pudì skizzar blers process analogs sin via digitala. Gugent surpigliass jau ina rolla activa sco construider da punts tranter pratica analoga e digitalisaziun."

Gian Barandun lavura en il manaschi da planisaziun e da cussegliaziun BAP inschigners SA a Summaprada sco inschigner forestal. Las cumpetenzas centralas dal biro èn retschertgas da basa en ed en il guaud, projects da privels da la natira e da vias, ils accumpagnaments da construcziun ecologics ed ils rendaquints da manaschis forestals sco er las cussegliaziuns. Pervia da sia activitad precedenta tar l'uffizi d'agricultura e da geoinfurmaziun, pervia da sia scolaziun sco scienzià da la natira da l'ambient a la SPF da Turitg e pervia da ses hobis chatscha, apicultura e sport s'interessescha el per la collavuraziun tranter la societad, la natira e l'economia en general e spezialmain en il chantun Grischun.